Het beeld van de Bulgaar als WW-fraudeur klopt van geen kanten, stelt promovenda Anita Strockmeijer. 

Arbeidsmigranten uit Oost-Europese lidstaten van de EU hebben een structureel achtergestelde positie op de Nederlandse arbeidsmarkt. Risico is dat deze migranten een nieuwe achterstandsgroep in Nederland gaan vormen, concludeert Anita Strockmeijer, kennisadviseur bij het UWV. Zij promoveert dinsdag aan de Universiteit van Amsterdam op de sociaaleconomische positie van migranten uit Oost-Europa.

Lees hieronder het volledige artikel of lees verder op de website van Trouw.

Polen, Bulgaren en Roemenen hebben het in Nederland moeilijk, blijkt uit haar proefschrift. 76 procent van hen heeft een tijdelijk dienstverband, tegenover 29 procent van de Nederlanders. Ze werken vaak in sectoren met lage lonen en grote kans op werkloosheid als de uitzendbranche, de agrosector en transport.
Kans op verbetering is er nauwelijks. “Het personeelsbeleid van werkgevers lijkt eraan bij te dragen hen gevangen te houden in een kwetsbare positie”, schrijft Strockmeijer. Zelfs bij personeelskrapte doen werkgevers geen moeite hun personeel te behouden door bijvoorbeeld een vast contract of perspectief op promotie te bieden, komt naar voren uit haar analyse. De aanhoudende stroom nieuwe migranten aangeleverd door uitzendbureaus maakt het mogelijk dat werkgevers de lonen laag houden, zonder zich zorgen te maken over een gebrek aan handjes in de kas of fabriek.
Wat niet helpt is dat Polen en Roemenen voor hun huisvesting vaak afhankelijk zijn van uitzendbureaus. Als zij een betere baan ­accepteren, staan ze op straat.

Terugkeer
Deze kwetsbare positie zou voor Nederland niet zo’n probleem zijn, als niet een substantieel deel van de Polen en Bulgaren zich blijvend in Nederland vestigt. Een derde van de arbeidsmigranten, die vijf jaar na komst nog in Nederland woont en werkt, is volgens Strockmeijer vestigingsmigrant.
In haar onderzoek haalt de promovenda het beeld onderuit van de Bulgaar als WW-genieter, die na ontvangst van zijn ontslagbrief achterover leunt en wacht op binnenstromende uitkeringseuro’s. Het klopt dat arbeidsmigranten vaker een werkloosheidsuitkering (WW) krijgen, maar dat is volgens Strockmeijer te verklaren door hun kwetsbare positie. Ze verliezen vier keer vaker hun baan dan de gemiddelde Nederlandse werknemer.
Afgezet tegen het aantal keer dat arbeidsmigranten hun werk kwijt­raken, is het aantal arbeidsmigranten met een werkloosheidsuitkering zelfs bescheiden. 27 procent van de migranten die hun baan verliezen stroomt de WW in, tegenover 36 procent van de Nederlandse werk­lozen. Dat komt omdat migranten niet genoeg weken gewerkt hebben om in aanmerking te komen voor een uitkering, omdat ze hun rechten niet kennen, of omdat ze terugkeren naar het land van herkomst.
Eenmaal in de WW vinden ­migranten ongeveer even snel nieuw werk als andere migrantengroepen, zoals Turkse en Marokkaanse Nederlanders. Autochtone Nederlanders scoren op dat vlak ­beter.

‘Bulgarenfraude’
Springt de Oost-Europeaan er wellicht uit op uitkeringsfraude? Nee: migranten verliezen hun uitkering iets minder vaak door een overtreding van de regels dan Nederlanders, ondanks beeldbepalende incidenten als de ‘Bulgarenfraude’.
Om te voorkomen dat een nieuwe groep migranten langdurig in een achterstandspositie belandt is visie nodig voor de lange termijn, stelt Strockmeijer. De beste manier om Polen en andere migranten minder kwetsbaar te maken is taalles en bedrijfsopleidingen. Instanties als UWV en de (lokale) overheid kunnen hierbij een rol spelen.
Die suggestie lijkt ver af te staan van oproepen van enkele politieke partijen tot minder immigratie. “Het is de vraag of veronderstellingen van beleidsmakers en werk­gevers rondom Oost-Europese ­arbeidsmigranten voldoende overeenkomen met de werkelijkheid”, concludeert Strockmeijer.

Bron: Trouw (11 februari 2020).

Nederland telde van 2016 tot en met 2018 gemiddeld 383 duizend internationale kenniswerkers. Dat is 4,2 procent van de Nederlandse beroepsbevolking. Vergeleken met andere Europese landen is dat bescheiden. Het grootste deel van deze kenniswerkers (63 procent) werkt in de dienstensector. Dit meldt het CBS op basis van nieuw onderzoek naar internationale kenniswerkers in Nederland en 13 andere Europese landen, bekostigd door het ministerie van EZK.

Bekijk hier het volledige artikel via CBS of lees hieronder verder.

In de periode 2003/2005 telde Nederland gemiddeld 221 duizend internationale kenniswerkers. In 2016/2018 waren dat er 383 duizend (73 procent meer). In 2003/2005 vormden ze nog 2,7 procent van de beroepsbevolking, in 2016/2018 was dat 4,2 procent. Van de onderzochte Europese landen kende Luxemburg met 26 procent het grootste aandeel kenniswerkers in de beroepsbevolking in 2016/2018.
In dit onderzoek worden internationale kenniswerkers gedefinieerd als alle hoogopgeleide personen die – soms al jarenlang – wonen in een bepaald land, maar in een ander land zijn geboren. Deze definitie maakt vergelijking tussen landen mogelijk. Dat geldt in mindere mate voor het verwante begrip kennismigranten, die alleen in het jaar van binnenkomst als zodanig worden geregistreerd en waarbij migratiebeleid en -regelingen per land verschillen.

Beperkte groei internationale kenniswerkers
De groei van het aandeel internationale kenniswerkers is in Nederland bescheiden, afgezet tegen de ontwikkeling in de onderzochte EU-landen. Bij ruim de helft van deze landen was sprake van ten minste een verdubbeling van het percentage internationale kenniswerkers. Van de direct omringende landen valt vooral het Verenigd Koninkrijk op. Zowel het aandeel kenniswerkers in 2016/2018 (9 procent) als de groei ten opzichte van 2003/2005 was daar beduidend groter dan in Nederland.

In Nederland vaak kenniswerkers met hoog beroepsniveau
In Nederland doen internationale kenniswerkers vaak werk op hun opleidingsniveau. In 2016/2018 werkte twee derde van hen op een hoog beroepsniveau, bijvoorbeeld als manager of technicus. Nederland komt daarmee achter de koplopers Luxemburg en Zwitserland, maar net voor de buurlanden België, Verenigd Koninkrijk en Duitsland.

Met 6,2 procent was de werkloosheid onder internationale kenniswerkers in 2016/2018 in Nederland lager dan in de meeste andere Europese landen. Ook was deze lager dan de werkloosheid onder personen met een migratieachtergrond in de Nederlandse beroepsbevolking (gemiddeld 8,4 procent in 2016/2018). Het algemene werkloosheidspercentage was in deze periode gemiddeld 4,9 procent.

Aandeel internationale kenniswerkers in nijverheid relatief laag
De meeste internationale kenniswerkers zijn actief in de niet-commerciële dienstverlening (35 procent), gevolgd door de commerciële dienstverlening (28 procent). Van de buurlanden is het aandeel internationale kenniswerkers dat werkt in de dienstensector (commercieel en niet-commercieel) in België en het Verenigd Koninkrijk groter dan in Nederland. In Duitsland geldt dat voor de nijverheid. Nederland heeft relatief weinig kenniswerkers die in deze bedrijfstak werken: 11 procent.

Grootste aandeel zelfstandigen in Nederland
Nederland had in de periode 2016/2018 het grootste aandeel zelfstandige internationale kenniswerkers van de onderzochte Europese landen: 20 procent. Het was bovendien, naast het Verenigd Koninkrijk, het enige land waar het aandeel zelfstandigen toenam ten opzichte van 2003/2005.
Het aantal zelfstandige internationale kenniswerkers in Nederland is meer dan verdubbeld tot 71 duizend. Deze zelfstandige kenniswerkers waren in Nederland vooral te vinden in de commerciële dienstverlening (41 procent), gevolgd door de niet-commerciële dienstverlening (33 procent) in 2016/2018. De vertegenwoordiging in de handel (16 procent) en de nijverheid (4 procent) is relatief klein. Van de genoemde bedrijfstakken nam het aandeel zelfstandige kenniswerkers af in de nijverheid en de niet-commerciële dienstverlening.

Bron: CBS.nl (10 februari 2020).