Werk, migratie en huisvesting hangen met elkaar samen
De adviesraad migratie publiceert – in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen – een blogserie waarin kennis en feiten over Migratie en Gemeenten staan. Deze blog gaat over de samenhang tussen werk, migratie en huisvesting.
Samenhang tussen werkgelegenheid, arbeidsmigratie en huisvesting
Stimuleren van de werkgelegenheid staat in veel gemeentelijke verkiezingsprogramma’s weer in de top drie van voornemens. Maar is dit streven wel zo vanzelfsprekend? Sommige bedrijven, en soms hele sectoren, kunnen in Nederland namelijk alleen nog bestaan vanwege de inzet van arbeidsmigranten.
Waar de wethouder Economische zaken verguld is met de realisatie van een nieuw bedrijventerrein, ziet de wethouder Wonen zich vervolgens geconfronteerd met een huisvestingsvraagstuk voor arbeidsmigranten en een nog grotere druk op de woningmarkt. Dat pleit voor een vestigingsbeleid en een woonvisie waarin het gemeentebestuur zich bewust toont van de samenhang tussen werkgelegenheid, arbeidsmigratie en huisvesting en hierin zorgvuldige afwegingen maakt.
De vestiging van nieuwe bedrijven kan arbeidsmigranten aantrekken
Het lijkt vanzelfsprekend dat hoe meer banen de vestiging van een bedrijf oplevert, hoe beter het is. Voldoende werkgelegenheid is immers erg belangrijk voor het welzijn van de bevolking. Maar toch is dat niet zo simpel als het lijkt. Nederland heeft nu een zeer krappe arbeidsmarkt. In het laatste kwartaal 2021 waren er 105 vacatures per 100 werklozen (CBS). Dat betekent dat zelfs als alle werklozen aan het werk zijn er nog steeds vacatures niet zijn vervuld. Toch steken gemeenten met het oog op het vergroten van de werkgelegenheid nog steeds veel energie in het behouden en aantrekken van bedrijven. En soms wordt een deel van de arbeidsplaatsen die dat oplevert vervolgens opgevuld door arbeidsmigranten, die met name afkomstig zijn uit andere EU-landen. Zij hebben namelijk onbeperkt toegang tot de Nederlandse arbeidsmarkt. Eind 2019 waren er in totaal 611.800 werkenden uit de EU in Nederland.
Ook arbeidsmigranten moeten ergens wonen
De vestiging van nieuwe bedrijven in gemeenten kan dus leiden tot de komst van meer arbeidsmigranten. Ook zij moeten ergens wonen. Soms gebeurt dat in speciale woonvoorzieningen, in de volksmond ook wel ‘Polenhotels’ genoemd. Plannen voor de ontwikkeling hiervan leiden echter vaak tot protesten van omwonenden, die vrezen voor overlast, een ‘negatieve uitstraling’ op hun buurt of een ‘aantasting van hun leefomgeving’ (zie bijvoorbeeld Westland, Dongen en Sevenum) of het gevolg is dat huizen worden opgekocht om arbeidsmigranten te kunnen huisvesten. Hierdoor neemt de krapte op de woningmarkt nog verder toe. Nederland kwam in 2019 ongeveer 120.000 huisvestingsplekken voor tijdelijke arbeidsmigranten te kort.
De meerderheid van de arbeidsmigranten (55%) woont in reguliere woningen. De wethouder Wonen van de gemeente Den Haag trok twee jaar geleden al aan de bel over de woonomstandigheden van arbeidsmigranten in zijn gemeente. In Den Haag zijn de afgelopen jaren ‘in hoog tempo woningen opgekocht, gesplitst en verkamerd’ om arbeidsmigranten te huisvesten. Velen van hen werken overigens niet in de gemeente Den Haag, maar in het Westland, dat niet alle arbeidsmigranten die het aantrekt ook zelf huisvest. Dit heeft de laatste jaren voor wrevel gezorgd bij de omringende gemeenten.
Klik hier om de volledige blog te bekijken en lees meer over hoe de huisvestingsvraag a.g.v. de inzet van internationale medewerkers onderdeel kan worden van het vestigingsbeleid van gemeenten.
Deze blog verscheen eerder via de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ). Bron: ACVZ (21 februari 2022).
