In Nederland zijn er meer dan 650.000 arbeidsmigranten. Zij komen vaak uit Midden- en Oost-Europa om hier te werken in economisch belangrijke sectoren, zoals de logistiek, industrie of land- en tuinbouw. Arbeidsmigranten lopen meer risico op fysieke en mentale gezondheidsproblemen, o.a. door de hoge werkdruk en soms slechte woon- en werkomstandigheden. Zo werden zij tijdens de eerste COVID-golf hard geraakt.
Mede in reactie hierop stelde het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) o.l.v. Emile Roemer een Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten in. Dit aanjaagteam kwam eind 2020 met aanbevelingen hoe de woon- werk en leefomstandigheden van arbeidsmigranten te verbeteren. Hieronder ook de aanbeveling aan de zorgsector om de huisarts beter toegankelijk te maken voor arbeidsmigranten.
Onderzoeken van onder andere Pharos, H4I en Het Kenniscentrum Arbeidsmigranten laten zien dat er meer barrières zijn. Ook voorzieningen voor geestelijke gezondheidszorg of maatschappelijke ondersteuning zijn meestal niet goed toegankelijk. Tot slot blijkt nog te vaak dat op de werkvloer een op preventie gericht Arbobeleid nauwelijks aanwezig is.
Laag vertrouwen
Uit onderzoek bleek dat minder dan de helft van arbeidsmigranten vertrouwen heeft in de Nederlandse zorg. Verder weet bijna de helft van de respondenten niet waar ze naartoe moeten als ze gezondheidsklachten hebben. Slechts een minderheid heeft een huisarts, de rest moet daar in geval van klachten naar zoeken.
Meer dan de helft geeft ook aan niet te weten waar hierover informatie te vinden is, terwijl informatievoorziening juist belangrijk is om hen wegwijs te maken. Goede informatie bevordert ook het vertrouwen in de Nederlandse zorg, zo blijkt uit het onderzoek. Arbeidsmigranten, die, bijvoorbeeld door werkloosheid, in de problemen raken, kennen ook vaak de weg niet naar maatschappelijke ondersteuning of worden daar niet (goed) geholpen. En als men de weg wel weet zijn, wordt men vaak niet voldoende geholpen: de Nederlandse zorg- en welzijnsvoorzieningen maar beperkt ingericht op de taal, cultuur en specifieke problematiek van deze groep.
Integrale aanpak zorg en welzijn
Een brede, integrale aanpak op het gebied van gezondheid is essentieel voor de duurzame inzet en het welbevinden van arbeidsmigranten. Deze betreft niet alleen de zorg- en welzijnsvoorzieningen, maar ook werkgevers en intermediairs. Er zijn veel initiatieven met innovatieve oplossingen om genoemde barrières te slechten. Zijn die breed toepasbaar en, zo ja, hoe maken we die dan gemeengoed? Weten veldpartijen elkaar voldoende te vinden om zorg en welzijn voor arbeidsmigranten in de breedte vorm te geven? Faciliteert landelijk beleid en regelgeving zo’n opschaling in voldoende mate?
