Arbeidsmigranten ervaren een tweedeling in het HR-beleid dat bedrijven toepassen op verschillende (sub)groepen migranten. Arbeidsmigranten met een direct dienstverband bij de werkgever en werkzaam in hooggekwalificeerde banen, ervaren een gunstiger HR-beleid en betere werkomstandigheden dan arbeidsmigranten die werkzaam zijn via uitzendbureaus en in laaggekwalificeerde banen. Dit speelt vooral bij thema’s zoals flexibele werktijden, ontwikkelmogelijkheden, werkzekerheid en beloning. Naast deze verschillen tussen beide subgroepen, delen zij wel dat de verwachtingen omtrent goed werkgeverschap hoger liggen dan de daadwerkelijke praktijk.
Dat blijkt uit een recente peiling van Het Kenniscentrum Arbeidsmigranten onder bijna 1.000 arbeidsmigranten. Hierbij werd onderzocht hoe arbeidsmigranten de arbeidsomstandigheden en het HR-beleid van hun werkgevers ervaren, in hoeverre deze overeenkomen met hun verwachtingen en welke verschillen daarbij bestaan tussen verschillende type dienstverbanden (bv. in dienst bij werkgever of via een uitzendcontract).
Dit verschil keert ook terug als we kijken naar de manier waarop het HR-beleid wordt ervaren door verschillende groepen migranten. Want er bestaat een kloof tussen het ervaren HR-beleid van werkgevers met betrekking tot goed werkgeverschap en de verwachtingen van de ondervraagde arbeidsmigranten ten aanzien van hun werkomstandigheden. Deze kloof geldt voor beide subgroepen, maar is het grootst bij uitzendkrachten en arbeidsmigranten die in laagbetaalde en laaggekwalificeerde banen werken. Hoewel arbeidsmigranten met een direct dienstverband en werkzaam in hooggekwalificeerde banen veel gunstigere werkomstandigheden ervaren en meer zorg krijgen van de werkgevers, zijn ook hun verwachtingen aanzienlijk hoger. Dit speelt vooral als het gaat om loopbaanbegeleiding, mogelijkheden tot promotie, communicatie, inspraak, werkzekerheid en beloning. Dit geeft aan dat er ook mogelijkheden zijn voor verbetering en nauwere afstemming op de behoeften van deze specifieke groep.
Werk-privé-balans niet in evenwicht
Vergeleken met werkende Nederlanders, ervaren arbeidsmigranten (vooral uitzendkrachten en arbeidsmigranten werkzaam in laaggekwalificeerde banen) een grotere disbalans tussen werk en privé. Bijna 4 op de 10 ondervraagde uitzendkrachten geeft namelijk aan geen mogelijkheden te hebben het privéleven goed te combineren met hun werk. Dat is fors hoger dan onder Nederlanders, want uit onderzoek blijkt dat in 2022 slechts 7% van de werkende Nederlanders aangaf een werk-privé-disbalans te ervaren (Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2022. TNO/CBS, 2023).
Tevredenheid onder hooggekwalificeerde arbeidsmigranten relatief hoger
Hooggekwalificeerde arbeidsmigranten en arbeidsmigranten met een direct dienstverband zijn het meest tevreden over de werktijden, verlofregelingen en maatregelen rond gezond en veilig werken (tussen 60% en 70% is ermee tevreden) en het minst tevreden over ontwikkelmogelijkheden en inspraak bij de besluitvorming (minder dan de helft).
Laaggekwalificeerd arbeidsmigranten, uitzendkrachten en arbeidsmigranten die onder hun opleidingsniveau werken, zijn over het algemeen minder tevreden over alle aspecten van hun baan. Het minst positief beoordelen ze de ontwikkelmogelijkheden, de inspraak bij de besluitvorming en de beloning, want slechts één op de drie is daarmee tevreden.
De tevredenheid van arbeidsmigranten met bepaalde aspecten van het werk neemt toe naarmate werkgevers meer investeren in een goed HR-beleid. Dit patroon komt naar voren bij alle onderzochte aspecten en betreft een gezonde en veilige werkomgeving, ontwikkelmogelijkheden, inclusieve communicatie en gelijke behandeling, werkzekerheid en beloning, evenals passende werktijden en verlofregelingen die van invloed zijn op het welzijn van de werknemers.
Aanbevelingen
De onderzoeksresultaten bieden diverse handvaten voor een verbetering van het HR-beleid. Zo kunnen arbeidsmigranten meer als gelijkwaardige werknemers worden behandeld, fatsoenlijke werkomstandigheden krijgen en worden gewaardeerd om hun bijdrage aan de economie. Hieronder volgen drie aanbevelingen:
- Goed werkgeverschap voor arbeidsmigranten moet actief worden opgepakt door werkgevers, met name ook door uitzendorganisaties en inleners.
Arbeidsmigranten aan de onderkant van de arbeidsmarkt ervaren onvoldoende zorg, lage werkzekerheid en een gebrek aan kansen om door te groeien naar een betere baan. Tegen de achtergrond van de huidige discussies over het (toekomstige) migratiebeleid, willen we, mede op basis van de resultaten van dit onderzoek, werkgevers aanbevelen meer gebruik te maken van de arbeidskrachten die in Nederland zijn door in hen te investeren, hen te ontwikkelen en hen fatsoenlijk arbeidsomstandigheden te bieden. - Stimuleer ontwikkelmogelijkheden voor duurzame inzetbaarheid van arbeidsmigranten
Arbeidsmigranten in ons onderzoek zijn het minst tevreden over de ontwikkelmogelijkheden die worden aangeboden door werkgevers. Daarom pleiten we voor een brede aanpak, waaronder de mogelijkheid om deel te nemen aan cursussen en trainingen om de kwalificaties te verbeteren, maar ook andere activiteiten die bijdragen aan de duurzame inzetbaarheid van deze groep werknemers. - Zorg voor werkzekerheid en voor een goede balans tussen werk en privé
Onzekere contracten, wisselende werktijden, overwerken, moeite om verlof op te nemen of voor familieleden te zorgen etc. dragen niet bij aan het creëren van een omgeving die bevorderlijk is voor het combineren van werk en privé. Een verstoord evenwicht tussen werk en privé kan aanzienlijke gevolgen hebben voor de algemene gezondheid, het optreden van stress, mentale en fysieke gezondheidsproblemen en een lagere productiviteit. De benodigde veranderingen kunnen op twee niveaus worden ingezet. Aan de ene kant gaat het om bedrijven/uitzendbureaus die werknemers stabielere werkomstandigheden bieden (bijv. meer werkzekerheid, een werkplanning die rekening houdt met de behoeften van werknemers). Anderzijds zou regelgeving ervoor kunnen zorgen dat werknemers na een kortere tijd een arbeidscontract met meer werkzekerheid ontvangen. Bij beide oplossingen is het wel nodig in te zetten op betere handhaving en naleving van de (bestaande) regels.
Benieuwd naar alle onderzoeksresultaten en aanbevelingen? Bekijk dan hieronder het volledige onderzoeksrapport!
Deze peiling werd uitgevoerd door Ipsos I&O in november en december 2023 in opdracht van Het Kenniscentrum Arbeidsmigranten.
